Emerytury częściowe

W dniu 1 stycznia 2013 roku weszła w życia reforma emerytalna, która wydłużyła większości ubezpieczonym wiek emerytalny. Ponadto przepisy nowelizujące ustawę o emeryturach i rentach wprowadziły dodatkowe świadczenie, jakim jest emerytura częściowa.

Zasady przyznawania emerytury częściowej reguluje art. 26b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nim prawo do w/w świadczenia nabywa ubezpieczony, który nie osiągnął zakładanego, wydłużonego wieku emerytalnego, przy jednoczesnym spełnianiu wszystkich poniższych warunków:

• Po pierwsze, legitymuje się ściśle określonym okresem składkowym i nieskładkowym, odpowiednio: kobiety – 35 lat, mężczyźni – 40 lat.
• Po drugie, posiada stosowny wiek. W myśl ustawy kobiety powinny mieć ukończony 62 rok życia, z kolei mężczyźni 65.

Należy pamiętać, że przy ustalaniu okresów składkowych i nieskładkowych w pierwszej kolejności określa się okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze nie dłuższym niż 1/3 udowodnionych okresów składkowych, w drugiej zaś tzw. okresy uzupełniające. Do okresów uzupełniających zaliczyć można np. okresy pracy w gospodarstwie rolnym, bądź jego prowadzenie, albo okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy z FUS, jeśli wnioskodawca utracił prawo do jej pobierania.
Reforma ustawy wyłącza niektóre osoby z możliwości pobierania emerytury częściowej. Spełnienie powyższych warunków nie stanowi o możliwości skorzystania z tego świadczenia.  W myśl zapisów art. 26b ust. 1 z emerytury częściowej będą mogli jedynie korzystać:

• mężczyźni, którzy urodzili się po 1 kwietnia 1949 r. (wymienieni w art. 24 ust. 1b pkt 2),
• a także, kobiety urodzone po 1 stycznia 1959 r. (wymienione w art. 24 ust. 1a pkt 26).

Nowe przepisy podają, że emerytura częściowa jest bez gwarancji świadczenia minimalnego. Oznacza to, że jej wysokość wynosi 50% wartości emerytury ustalonej w całości w oparciu o nowe zreformowane zasady i nie podlega przy tym podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury.

Ważną informacją w zakresie emerytury częściowej jest możliwość osiągania przychodu. Zgodnie z zapisami ustawy o emeryturę częściowa może się starać zarówno osoba, która świadczy pracę, jak i jednostka, która nie pracuje. Emerytura częściowa nie podlega zawieszeniu ani zmniejszeniu ze względu na otrzymywany przychód, bez względu na to a jakiego tytułu i w jakiej wysokości jest osiągany.

Warto pamiętać, że zmiana emerytury częściowej na powszechną nie nastąpi samoistnie. Będzie to możliwe wyłącznie na wniosek świadczeniobiorcy, lub po ustaniu stosunku pracy, jeśli ubezpieczony jest pracownikiem.

Przy pobieraniu świadczenia, jakim jest emerytura częściowa należy pamiętać, że podstawa obliczenia powszechnej emerytury zostanie pomniejszona odpowiednio o wartość pobranych już emerytur częściowych w wysokości przed odliczeniem zaliczki na składki na ubezpieczenie zdrowotne, a także podatek dochodowy od osób fizycznych.

Trybunał Konstytucyjny uznając osłonową rolę emerytury częściowej, a także uwzględniając jej celowość stwierdził, że powinna być ona ograniczona w czasie – terminowa, inaczej narusza ustawę zasadniczą.