Czy wskutek pandemii zmieni się podejście do pracy etatowej?

Praca we wskazanym przez pracodawcę miejscu i czasie to podstawowe cechy charakteryzujące pracę etatową. Istotne jest również przestrzeganie przepisów BHP. Za bezpieczeństwo pracownika w trakcie wykonywanie obowiązków służbowych odpowiada pracodawca. Wszystko zmieniła w tym zakresie praca zdalna, która uniemożliwia weryfikacje i wypełnianie podstawowych dogmatów pracy etatowej.

BHP i praca zdalna

Mimo że kodeks pracy obejmuje również pracowników świadczących pracę w miejscu swojego zamieszkania, w praktyce zastosowanie wszystkich zawartych w nim przepisów w trybie pracy home office staje się niemożliwe.

Już wkrótce zmiany w tym zakresie uwzględnić ma nowelizacja kodeksu pracy przedstawiona przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii. Główny nacisk w nowych przepisach ma zostać położony na przepisy BHP. Zapewnienia bezpieczeństwa podczas świadczenia pracy obecnie jest obowiązkiem pracodawcy. W czasie pracy zdalnej trudno jednak w praktyce skontrolować miejsce wykonywania pracy przez pracownika. W takiej sytuacji problematyczne staje się również potwierdzenie wypadku w trakcie pracy.

W takim wypadku zmiany kodeksu pracy mogą uczynić samego pracownika współodpowiedzialnym za bezpieczeństwo w pracy. Dotyczy to również organizowania miejsca i procesu pracy.

Czas pracy podczas home office

Zgodnie z prawem pracy pracownik może świadczyć pracę 8 godzin dziennie i przeciętnie 40 godzin tygodniowo. Obowiązuje również odpoczynek dobowy, który powinien wynosić 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Praca w systemie zdalnym pokazała, jak trudne jest wprowadzanie tych przepisów w życie, jeżeli świadczenie pracy nie odbywa się w firmie, tylko w domu pracownika.

Osoby zatrudnione często rozpoczynają pracę o godzinach innych niż wskazane przez pracodawcę. Wypełnianie w trakcie dnia obowiązków domowych wpływa również na wydłużenie czasu pracy do godzin wieczornych. W efekcie sprawia to trudność w naliczaniu nadgodzin.

Pracodawca może zweryfikować faktyczny czas pracy jedynie w ograniczonym zakresie. Nie jest możliwe również przeprowadzenie kontroli w domu przez Państwową Inspekcję Pracy.

W takim przypadku jako rozwiązanie wskazuje się zmianę podstawowej normy czasu pracy z dobowej na tygodniową. Pracownika powinien obowiązywać 40-godzinny tygodniowy czas pracy, jednak bez wskazania dobowej normy. Tym bardziej że wielu pracodawców pracuje obecnie w systemie zadaniowym i nie zawsze ma to miejsce w standardowych godzinach pracy od 8 do 16.

Prawa pracowników w czasie pracy zdalnej

Praca w trybie home office utrudnia pracownikom zrzeszania się w związki zawodowe i wszelkie działania, które opierają się na bezpośrednich relacjach międzyludzkich.

Wszystko wskazuje na to, że wkrótce zmienić może się model zatrudnienia i wykształcić nowy rodzaj umowy, np. umowa o pracę zdalną, będąca umową rezultatu, czyli biorącą pod uwagę efekt pracy, a nie liczbę godzin spędzoną nad projektem.