Co grozi za oszustwa podatkowe?

Bez względu na swój charakter, każde oszustwo definiowane jest jako popełnienie czynu zabronionego. W ujęciu prawa skarbowego, pod pojęciem oszustwa podatkowego rozumiane jest umyślne uchylanie się od opodatkowania, polegające między innymi na: zatajeniu przedmiotu opodatkowania, zatajeniu rachunkowym, fałszywym kwalifikowaniu wydatków, zorganizowaniu niewypłacalności, unikaniu opodatkowania lub świadomym zaniżaniu jego wysokości, podawaniu nieprawdy lub zatajaniu prawdy w składanych deklaracjach lub oświadczeniach podatkowych, uporczywym niewpłacaniu podatku w obowiązujących terminach, nieprowadzeniu ksiąg (księgi rachunkowej, podatkowej książki przychodu i rozchodu, rejestrów i ewidencji) pomimo takiego obowiązku, a nawet wyłudzenie zwrotu podatku – w tym wyłudzeniu zwrotu wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, prowadzące do uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnej.

Mówiąc o oszustwie podatkowym, istotne jest rozróżnienie między świadomym uchylaniem się od realizacji obowiązku podatkowego a nieumyślnym błędem, za który podatnik ponosi „jedynie” odpowiedzialność podatkową. Odpowiedzialność karna ma miejsce przy popełnieniu oszustwa podatkowego, polegającego na usiłowaniu wprowadzenia w błąd organu podatkowego lub płatnika, które w zależności od wartości popełnionego czynu, jest klasyfikowane jako:

• wykroczenie (maksymalnie pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia brutto – w tym roku to kwota w wysokości 8 750,00 złotych),
• przestępstwo skarbowe, w przypadku przekroczenia ustawowego progu.

Wysokość i wymiar kar za popełnienie oszustwa podatkowego określa prawo skarbowe. Osobie, która popełniła przestępstwo skarbowe może grozić kara grzywny, ustalana w stawkach dziennych (nie niższych niż jedna trzydziesta minimalnego wynagrodzenia brutto, ustalonego na dany rok, a nie wyższych niż jego czterystukrotność), liczących minimalnie dziesięć, maksymalnie siedemset dwadzieścia, kara ograniczenia lub pozbawienia wolności (od pięciu dni do pięciu lat). Wobec sprawcy czynu sąd może również zastosować następujące środki karne: dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, przepadek przedmiotu lub korzyści majątkowej, ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadków przedmiotów lub korzyści majątkowej, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska. Za popełnienie wykroczenia grozi kara grzywny w wysokości od jednej dziesiątej do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia brutto lub, w przypadku niskiej wartości popełnionego czynu, mandat karny w maksymalnej wysokości podwójnej płacy minimalnej. Możliwe jest tutaj również zastosowanie środków karnych takich jak: dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, przepadek przedmiotów oraz ściągnięcie ich równowartości pieniężnej.

Niezależnie od charakteru popełnionego oszustwa podatkowego, ustalając wysokość grzywny sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy wykroczenia lub przestępstwa, jego sytuację osobistą, domową i zawodową itd. Szczegółowy katalog maksymalnych kar za popełnienie określonych czynów wskazuje dział II k.k.s. Wśród wymienionych możemy znaleźć na przykład: karę za nieujawnienie przedmiotu/podstawy opodatkowania lub niezłożenie deklaracji podatkowej – do 720 stawek dziennych i/lub pozbawienie wolności w przypadku przestępstwa skarbowego, nieprowadzenie księgi pomimo obowiązku lub nierzetelne prowadzenie księgi – do 240 stawek dziennych, niewystawianie faktur lub rachunków pomimo takiego obowiązku, wadliwe wystawianie lub odmowa ich wydania – do 180 stawek dziennych, nierzetelne wystawianie faktur lub rachunków – do 240 stawek lub uporczywe niewpłacanie podatku w obowiązujących terminach – kara grzywny za wykroczenie skarbowe.

*Ustawa z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999 Nr 83 poz. 939 z późn. zm.).